دلایل عمده تأخیرات در پروژه ها

• دلایل عمده تأخیرات در پروژه ها

وجود تأخیر در پروژه ها مسأله ای اجتناب ناپذیر است. در این مطلب آموزشی قصد داریم تا به دلایل عمده تأخیرات در پروژه ها بپردازیم. بررسی های صورت گرفته بیانگر این مسأله است که اغلب پروژه های بزرگ ساخت در جهان با حدود بیش از 50 درصد افزایش زمان مواجه هستند. همچنین بدلیل رابطه مستقیم بین زمان و هزینه اجرای پروژه ، افزایش زمان اجرا منجر به افزایش هزینه ها خواهد شد. بررسی دلایل تأخیر در پروژه های ساخت و بکار بردن تمهیداتی در جهت کاهش آنها مسأله ای جدی است که در تمام جهان مورد توجه قرار گرفته است.

از طرفی دیگر در بسیاری از پروژه ها تسریع در بهره برداری پروژه از اهمیت زیادی برخوردار است و تأخیر در اتمام آن خسارات سنگینی به اهداف پروژه وارد خواهد کرد. عوامل رایج در ایجاد تأخیرات Delays در پروژه ها را می توان به دو دسته عوامل غیر قابل کنترل (غیر قابل برنامه ریزی) و قابل کنترل (قابل برنامه ریزی – عوامل فنی) تقسیم بندی کرد و بدیهی است شناخت عوامل فنی و قابل برنامه ریزی در این حوزه از اهمیت بالاتری برخودار خواهد بود.

در کشورهای مختلف بسته به مسائل فرهنگی ، سیاسی ، مدیریتی و … بعضی از دلایل تأخیرات از وزن و اهمیت بیشتری نسبت به سایرین برخوردارند ولی خارج از دسته بندی هایی که به آنها اشاره شد نمی باشند.

• الف) عوامل غیر قابل کنترل (عوامل محیطی)

  • عوامل طبیعی

• حوادث قهریه مثل سیل ، زلزله و …
• آب و هوای نامناسب
• صعب العبور بودن راه های دسترسی به پروژه
• وجود آلاینده های محیطی
• مشکلات زمین شناسی پیش بینی نشده

  • عوامل سیاسی و اقتصادی

• مسائل سیاسی
• اعتصابات کارگری
• وجود مشکلات در صنعت و اقتصاد کشور
• تغییر نظام بانکی و تضامین یا قوانین مربوطه
• مشکلات مربوط به اقتصاد جهانی
• عدم وجود منابع قرضه مناسب
• کمبود مصالح اصلی مانند سیمان ، آهن ، میلگرد
• تغییرات جهشی و ناگهانی قیمت مواد و مصالح

  • عوامل اجتماعی و حقوقی

• مشکلات اجتماعی
• عدم انطباق ضوابط و آئین نامه ها با شرایط روز
• وجود معارضین حقیقی یا حقوقی
• تردد افراد و وسایل نقلیه از محل پروژه

• ب) عوامل قابل کنترل (عوامل فنی) شامل عوامل داخلی و خارجی

  • عوامل داخلی

    • عوامل مرتبط با برآوردهای نیروی انسانی و زمان

• عدم تناسب نفر ساعت برآورد شده با مجموعه فعالیت های تخصیص داده شده به آنها
• تخصیص ناکافی نیروی انسانی برای فعالیت ها
• عدم تطابق کیفیت نیروی کار با آنچه در برآورد ها پیش بینی شده است
• عدم بررسی میزان حجم کاری برای نفرات کلیدی بخش های مهندسی

  • • عوامل مرتبط با نارسایی سیستم های اطلاع رسانی بخش های مهندسی

• میزان و کیفیت اطلاع رسانی از جانب مدیر پروژه و بخش کنترل پروژه به تیم های مهندسی
• میزان آشنایی و اشراف کارشناسان به فرآیند تولید مدارک و انتقال اطلاعات به بخش ها
• نحوه ارتباط موثر بین مهندسان پروژه با بخش های مهندسی
• رعایت و توجه به توالی تولید مدارک و انجام فعالیت ها

  • • عوامل مرتبط با برنامه ریزی و مدیریت منابع انسانی

• نحوه و مکانیزم توزیع نیروی انسانی در مقاطع زمانی مختلف پروژه ها
• کمبود پرسنل متخصص در بخش های مهندسی
• توان شرکت در جذب و حفظ نیروهای فعال و با تجربه
• سیستم پرداخت پاداش ها در پروژه
• سیستم تعیین حقوق و مزایا و سایر امکانت

  • • عوامل مرتبط با خطا و اشتباهات پرسنلی

• تغییر در نفرات کلیدی پروژه
• میزان دوباره کاری ها توسط پرسنل بخش ها به دلایلی چون عدم دقت کارشناسان سایر بخش ها
• عدم تناسب مسئولیت ها و توانائی های افراد با موقعیت های شغلی واگذار شده به آنها
• استفاده از نیروهای کم سابقه در موقعیت های حساس پروژه
• آشنایی کم کارشناسان یا بی دقتی آنان نسبت به تولید مدارک و انتقال اطلاعات به عوامل دخیل در پروژه
• عدم وجود روحیه اقتصادی و احساس وظیفه در پرسنل
• عدم وجود هماهنگی لازم بین پرسنل ستادی و عملیاتی

  • • عوامل مرتبط با مدیریت شرکت

• عملکرد و تصمیم گیری مدیران پروژه و مدیران بخش ها در راستای اقدامات پیشگیرانه
• میزان ارائه خط مشی مناسب و پیوسته به بخش های مهندسی و کنترل پروژه از جانب بخش ها
• تغییر مکرر مدیر کارگاه
• عدم استفاده از روش اجرا و کنترل پروژه مناسب در کارگاه

• • عوامل خارجی

    • عوامل مرتبط با کارفرمایان

• تغییر نیازهای کارفرما بدلیل تغییرات
• تأخیرات کارفرما در تخصیص منابع
• کم کاری کارفرما در صدور تأئیدات و مصوبات و اجرای تعهدات قراردادی
• تغییر شرایط کارگاهی از جانب کارفرما
• تأخیر در تأمین مصالح و ماشین آلات مورد تعهد
• تأخیر در آزادسازی و رفع معارض
• عدم حضور نماینده
• عدم توجه به نظرات کارشناسی مشاور
• تأخیر در پرداخت پیش پرداخت

  • عوامل مرتبط با مشاوران

• تأخیر در ابلاغ نقشه ها
• تغییرات مکرر نقشه ها
• تأخیر در تأئید صورتجلسات
• تأخیر در تأئید صورت وضعیت ها
• عدم تأئید بموقع پرداخت حق و حقوق پیمانکار
• عدم وجود مطالعات ژئوتکنیکی کافی و مناسب و واقعی نبودن احجام پروژه
• غیر فنی بودن دستگاه نظارت
• تأخیر در ابلاغ دستور کارها

  • عوامل مرتبط با سازندگان

• سرعت و کیفیت ارسال مدارک از طرف سازندگان داخلی و دریافت پاسخ از سازندگان خارجی در زمان لازم
• نحوه عملکرد شرکت در راستای تهیه دیتاشیت های مورد نیاز برای خرید تجهیزات در ابتدای پروژه
• تبحر و دانش مهندسی سازندگان و تأمین کنندگان کالا

  • عوامل مرتبط با مشارکت در پروژه

• مسائل قراردادی فی مابین
• ارتباطات طرفین در راستای انتقال اطلاعات
• میزان تغییرات در محدوده کاری طرفین
• شفافیت در تعریف شرح کار و محدوده اختیارات طرفین
• میزان حضور نمایندگان طرفین در جریان تبادلات اطلاعات انجام پذیرفته

  • عوامل مرتبط با پیمانکاران جزء در بخش مهندسی

• نحوه گزینش پیمانکاران جزء
• تناسب تعهدات پیمانکاران جزء با تعهدات شرکت مقابل کارفرما
• میزان کنترل و هدایت بهینه پیمانکاران جزء
• میزان تعهد پیمانکاران جزء نسبت به کیفیت کار ارائه شده توسط ایشان