کاهش هزینه در پروژه های ساختمانی

در یکی دیگر از سری مقاله های آموزش کنترل پروژه ؛ اینبار قصد داریم تا در خصوص روشهای کاهش هزینه در پروژه های ساختمانی و عمرانی صحبت کنیم. یکی از مهمترین عوامل موفقیت یک پروژه ؛ حفظ مسیر آن در راستای بودجه پیش بینی شده است که با استفاده از فرآیند مدیریت هزینه در پروژه اجرایی میگردد. در ابتدا با برخی از عوامل موثری که موجب افزایش هزینه های پروژه می‌گردند آشنا میشویم ؛ این عوامل موجب به اتمام نرسیدن پروژه با بودجه مصوب اولیه خواهد گردید.

• شناخت عوامل موثر در افزایش بهای تمام شده

• عدم برنامه ریزی صحیح و بودجه بندی غیر کارشناسی قبل از آغاز پروژه که میتواند ناشی از عدم مطالعه صحیح و در نظر نگرفتن کامل محدوده پروژه باشد.
• برآورد غیر فنی و کارشناسی از مدت زمان اجرای پروژه که در عواملی مانند افزایش هزینه های بالاسری و تورم بجهت طولانی شدن پروژه میتواند تأثیر گذار باشد.
• طرح ها و نقشه هایی نامتعارف که به دلیل وجود اشکال خاص هندسی ؛ هزینه های اجرای یک پروژه را بشدت افزایش خواهد داد ؛ بطور مثال در نظر گرفتن دهانه های آزاد با طول نامتعارف موجب افزایش ابعاد مقاطع سازه گردیده و علاوه بر هزینه متریال ؛ شاهد افزایش هزینه های ساخت نیز خواهیم بود.
• عدم بکارگیری یک تیم مجرب در مدیریت و اجرای پروژه
• استفاده نکردن مواد و مصالح با کیفیت
• دوباره کاری ها به دلیل عدم وجود نقشه های اجرای دقیق و منسجم
• تغییرات مکرر در طرح ها و نقشه های اجرایی
• پرت متریال بدلیل نداشتن یک سیستم منسجم جهت کنترل و بالانس متریال
• عدم انبارداری صحیح و از بین رفتن مصالح بدلیل نگهداری در شرایط غیر استاندارد
• بکارگیری پیمانکاران فاقد صلاحیت فنی و استفاده از کارگران کم یا بی تجربه آموزش ندیده
• استفاده از تجیزات و ماشین آلات فرسوده و با تکنولوژی قدیمی
• نداشتن حمل و نقل مناسب و استاندارد در جابجایی مصالح به طبقات یا سایر بخش های پروژه
• ضعف در واحد تدارکات و نداشتن سیستم جهت خرید به موقع متریال

• روش های کاهش هزینه در پروژه های ساختمانی

در ادامه قصد داریم تا به روش هایی اشاره کنیم که با رعایت یا بکارگیری آنها ؛ میتوان در کاهش هزینه در پروژه های ساختمانی و عمرانی اثرگذاری نمود.

• برآورد دقیق از مواد و مصالح مورد نیاز

برای آنکه بتوانیم مدیریت صحیحی در خرید و تأمین مواد و مصالح پروژه داشته باشیم ؛ لازم است تا در ابتدا متره صحیحی از نقشه های اجرایی مصوب انجام و حجم متریال به همراه میزان پرت منطقی توسط دفتر فنی یا یک نفر مهندس با تجربه تهیه و لیست خرید در اختیار واحد تدارکات و بازرگانی در پروژه قرار گیرد.

عدم انجام صحیح این مرحله موجب دو عامل خواهد گردید. نخست خرید مواد و مصالح کمتر از مقدار واقعی که خرید مجدد با هزینه بالاتر و همچنین هزینه حمل اضافه را به دنبال خواهد داشت. اگر مقدار مواد و مصالح مورد نیاز بیش از حد نیاز هم خریداری شود ؛ ممکن است در اثر پرت و مشکلات انبار داری از بین برود و همچنین بودجه پروژه را که میتوان صرف فعالیت های دیگر و خرید اقلام دیگر نمود ، با اختلال مواجه کرده و افزایش هزینه را به دنبال خواهد داشت.

• خرید مواد و مصالح مورد نیاز از تولید کنندگان یا تأمین کنندگان اصلی

یکی از عوامل دیگری که در کاهش هزینه های پروژه میتواند تأثیر گذار باشد ؛ تأمین مواد و مصالح پروژه از فروشندگان عمده یا تولید گنندگان اصلی است ؛ در واقع با انجام اینکار با کنار زدن واسطه ها و خرید از سورس اصلی ؛ تا میزان زیادی در کاهش هزینه ها قدمی موثر برداشته خواهد شد.

فرض کنید قصد خرید شیرآلات بهداشتی مورد نیاز در پروژه را دارید ؛ برای انجام اینکار هم میتوانید از فروشگاه ها یا نمایندگی های محلی استفاده کنید ؛ یا با مراجعه به بورس این کالا ضمن برخورداری از تنوع و کیفیت از تخفیفات بیشتری بهرمند شوید ؛ در صورتیکه حجم خرید شما بالا باشد میتوانید بصورت مستقیم با تولیدکنندگان محصول وارد مذاکره شوید. نمایشگاه صنعت ساختمان تهران که بصورت سالانه برگذار می‌شود محل خوبی برای شناسایی و ارتباط با تولیدکنندگان است.

• تخفیف بیشتر با انجام خرید نقدی در زمان درست آن!

یکی دیگر از روش هایی که از طریق آن میتوان هزینه های پروژه را کاهش داد ؛ انجام خرید نقدی بجای خرید اعتباری است که در این روش بدلیل پرداخت نقدی در هنگام خرید میتوان از تخیفات زیادی استفاده نمود. همچنین ؛ پیش خرید کردن مصالح در صورت وجود فضای استاندارد برای نگهداری آن یا پرداخت هزینه های انبارداری در صورتیکه مقرون به صرفه باشد ؛ سازندگان را از خطر افزایش های ناگهانی قیمت ها در امان نگاه خواهد داشت. توجه به فصول سال و انجام خرید هم میتواند اهمیت داشته باشد ؛ چرا که قیمت برخی از اقلام در طول سال متفاوت است.

• استفاده از فن آوری های نو

یکی از موضوعاتی که در سالهای گذشته به کمک ساخت و ساز آمده است ؛ تکنولوژی نانو است که توانسته است از جای خود را در این بازار باز کند. بهره گیری از این تکنولوژی در بخش های مختلف توانسته است ؛ ویژگی های خارق العاده را که قبلأ در مواد مصالح وجود نداشت به آنها اضافه کند.

بطور مثال در گذشته برای روان کردن بتن از مقدار آب بیشتری استفاده میشد که این امر سبب افزایش نسبت آب به سیمان و در نهایت کاهش مقاومت آن میگردید ؛ اما امروزه با بهره گیری از فناوری های نو و استفاده از انواع روان کننده ها دیگر نیازی به افزودن آب جهت تسهیل در بتن ریزی نیست. یا در گذشته از عایق کننده های رطوبتی مانند قیرگونی یا ایزوگام بیشتر استفاده میشد ؛ این در حالی است که امروزه مواد آب بند نانویی در بازار عرضه شده است که مصرف آن به مراتب آسان تر و اقتصادی خواهد بود.

استفاده از سازه های پیش ساخته ؛ بدلیل سرعت در نصب و کاهش زمان پروژه ؛ میتواند از جمله اقداماتی باشد که منتج به کاهش هزینه های پروژه های ساختمانی خواهد شد. استفاده از دیوارهای پیش ساخته داخلی که آماده به نصب بوده و حتی دارای محل نصب کلید و پریز یا سایر تجهیزات هستند.

امروزه در انبوه سازی و ساختمان های بلند مرتبه با اقبال روبرو شده است. در واقع چنین میتوان گفت که بجای استفاده از مصالح سنتی مثل انواع بلوک که باید بصورت تَر (استفاده از ملات و چسب) اجرا شوند ؛ اجرای خشک بدلیل سهولت بیشتر میتواند جایگذینی مناسب بشمار رود.

• استفاده از مدل سازی اطلاعات ساختمان BIM

مدل سازی اطلاعات ساختمان (Building Information Modeling) یا به اختصار بیم (BIM) یکی از روش های نوینی است که به منظور احداث سازه های بدون نقص مورد استفاده قرار میگیرد. با استفاده از این فن آوری در طی مدل سازی تمام مؤلفه های یک ساختمان در یک مکان جمع خواهد شده و در طول چرخه عمر پروژه مورد استفاده قرار خواهد گرفت. در واقع BIM در موضوعات زیر کمک حال سارندگان خواهد بود.

• ایجاد طرحی سه بعدی برای درک بهتر از پروژه
• امکان متره خودکار احجام براساس مدل تعریف شده
• مدیریت توالی در هنگام ساخت پروژه که میتواند در کاهش زمان ساخت موثر باشد
• تشخیص تداخلات یکی دیگر از امکاناتی است که توسط این سیستم انجام میشود ؛ در واقع تداخل بین نقشه های سازه ؛ معماری و تأسیسات الکتریکال و مکانیکال بصورت خودکار انجام میگردد ؛ که این امر خود موجب کاهش هزینه های ناشی از دوباره کاری ها خواهد گردید.
• مدیریت تأسیسات مکانیکی و برقی و برنامه ریزی دوره ای به منظور نگهداری از آنها ؛ موجب جلوگیری از خرابی هایی خواهد شد که در طول دوره بهره برداری ساختمان ممکن است ایجاد گردد.

در پایان بایستی در خصوص نقش مدیریت پروژه و تیم آن در کاهش هزینه در پروژه های ساختمانی بگوئیم ؛ که تصمیمات اتخاذ شده و بهنگام آن میتواند در جلوگیری از هدر رفت منابع بسیار مهم و حیاتی باشد. هرگونه تعلل در انجام کارهای پروژه و عدم هماهنگی بین تیم های کاری مستقر در پروژه میتواند عاملی برایجاد تأخیرات در پروژه باشد ؛ لذا بهتر است تیم مدیریت پروژه از تجربه کافی در انجام وظایف خود بهرمند باشد.