کلیات و مفاهیم پایه

• تفاوت بین پروژه و عملیات

کلیات و مفاهیم پایه : در این بخش به بیان کلیات و مفاهیم پایه مطرح در حوزه برنامه ریزی و کنترل پروژه خواهیم پرداخت . یکی از اولین کارهایی که انسان در راستای شناخت و مدیریت پدیده ها انجام داد طبقه بندی است. با انجام طبقه بندی پدیده ها به قسمت ها و اجزاء کوچکتر ، از یک سو می توان آنها را بهتر مدیریت نمود و از طرف دیگر با طراحی ابزارها و روشهای مدیریت اختصاصی هر طبقه میتوان به بهره وری بالاتری در این حوزه دست یافت به عنوان مثال تمام فعالیت های انسان را میتوان به دو دسته پروژه ای و عملیاتی تقسیم بندی نمود.قبل از آنکه به توضیح کوتاه در مورد مشخصات هردسته پرداخته شود، تأکید میگردد ، این طبقه بندی صرفأ یک قرارداد است که بمنظوره شناخت و مدیریت هرچه بهتر تعریف شده است ، لذا از نظر فلسفی میتوان هر فعالیت پروژه ای را یک عملیات درنظر گرفت ، که عکس آن نیز صادق خواهد بود.

 

• تعریف فعالیت های پروژه ای

فعالیت هایی که زمان شروع و خاتمه مشخصی دارند ، تکراری نیستند ، خروجی و محصولی ملموس و منحصربفرد دارند.

• تعریف فعالیت های عملیاتی

فعالیت هایی که تکرارپذیرند،درواقع دائمأ یک کار مشخصی صورت میگیرد و در هربار تکرار فرآیند،خروجی های مشابه بدست می آید(خروجی منحصربفرد نیست)

جهت درک بهتر مطالب به مندرجات جدول زیر دقت کنید

نمونه فعالیت های پروژه ای	نمونه فعالیت های عملیاتی
احداث یک سد	بهره برداری از یک سد
احداث یک واحد مسکونی ، اداری ، تجاری	نظافت روزانه یک واحد مسکونی ، اداری ، تجاری
راه اندازی یک شرکت بازرگانی	صادرات و واردات روزانه در یک شرکت بازرگانی
احداث و راه اندازی یک کارخانه	تولید روزانه خودرو در یک کارخانه
راه انداری یک رستوران	طبخ روزانه غذا در یک رستوران
برگزاری یک مراسم شخصی	ارائه خدمات برگزاری مراسمات به شکل روزانه
تلاش و مطالعه برای موفقیت در کنکور	تدریس دائمی در کلاس های کنکور

• نکته !

مثال های جدول بالا به وضوح تفاوت پروژه و عملیات را مشخص می سازد ، بعنوان مثال احداث یک سد که دارای زمان شروع و پایان مشخصی است و همچنین محصول مشخصی دارد ، نمونه یک پروژه است.اما بهره برداری از همان سد یک عملیات است ، چراکه فعالیتی تکرارپذیر و بدون محصول مشخص است.

•  باتوجه به مثالهای بالا آیا نمی توان هر بخش کوچک از یک عملیات را یک پروژه درنظر گرفت؟

بعنوان مثال تولید هر خودرو را می توان یک پروژه مستقل درنظر گرفت ، چراکه زمان شروع و پایان مشخصی دارد ( مثلأ ساعت ۸ صبح تا ۴ بعد ازظهر) و همچنین محصول و خروجی مشخصی نیز دارد که همان خودرو تولیدی خواهد بود و برای آن خودرو خاص ، فعالیت تولید تکرار نمی شود.

همین مثال را میتوان به بقیه موارد از جمله طبخ یک غذا مشخص و یا برگزاری یک مراسم یا صادرات یک کالای مشخص و … درنظر گرفت.نکته قابل توجه اینجاست که عکس این قضیه را میتوان مطرح نمود،یعنی میتوان در یک نگاه کلان فرآیند قبولی در کنکور را بخشی از عملیات مربوط به هدف مهندس شدن درنظرگرفت و یا احداث یک سد را بخشی از عملیات عمرانی و آبادانی در کشور تلقی نمود.

منبع : دکتر محمد بزازی

---