حروف الفبا ترکی استانبولی : اولین گام در یادگیری هر زبان خارجی ، فراگیری حروف الفبای آن زبان است. در زبان ترکی استانبولی 29 حرف داریم که عبارتند از :
- A – a آ
- B – b بِ
- C – c جِ
- Ç – ç چِ
- D – d دِ
- E – e اِ یا اَ
- F – f فِ
- G – g گِ
- Ğ – ğ یوموشاک گِ
- H – h هِ
- I – ı ای (ضخیم)
- İ – i ای (نازک)
- J – j ژِ
- K – k کِ
- L – l لِ
- M – m مِ
- N – n نِ
- O – o اُ (ضخیم)
- Ö – ö اُ (نازک)
- P – p پ ِ
- R – r رِ
- S – s سِ
- Ş – ş شِ
- T – t تِ
- U – u او (ضخیم)
- Ü – ü او (نازک)
- V – v وِ
- Y – y یِ
- Z – z زِ
-
حروف صدا دار در زبان ترکی استانبولی
حروف صدا دار در زبان ترکی استانبولی 8 حرف می باشد که عبارتند از : A E I İ O Ö U Ü که خود آنها نیز به دو دسته تقسیم بندی می شوند :
-
-
حروف صدا دار ضخیم یا در اصطلاح ترکی Kalın
- این حروف عبارتند از : A I O U
-
حروف صدا دار نازک یا در اصطلاح ترکی İnce
- این حروف عبارتند از : E İ Ö Ü
-
نکته : در کلماتی که ریشه اصلی ترکی دارند ؛ اگر اولین حرف صدا دار از نوع ضخیم یا kalın باشد ؛ الباقی حروف صدا دار آن کلمه نیز دارای صدای ضخیم خواهند بود و در صورتی که اولین حرف صدا دار کلمه از نوع نازک یا İnce باشد بقیه حروف صدا دار آن کلمه نیز نازک خواهد بود. به مثال های زیر توجه کنید :
Balık ماهی
odun هیزم
olsa اگر باشد
kedi گربه
bölüm قسمت
güzel زیبا
نکته : قاعده که در بالا به آن اشاره شد همیشه صدق نمی کند ؛ به مثال های زیر توجه کنید:
Kitap کتاب
Generatör ژنراتور
kalem قلم
kebap کباب
فکر می کنید چرا در مثال های بالا قاعده ای که گفتیم صادق نیست؟ خوب اگر درست توجه کرده باشید در آنجا اشاره کردیم که آن قاعده در کلماتی که ریشه اصیل ترکی دارند ؛ صدق میکند و این در حالی است که کلمه قلم و کتاب دارای ریشه عربی ؛ کباب ، ریشه فارسی و ژنراتور ، ریشه فرانسوی دارند ، لذا قاعده مذکور در مورد آنها صدق نخواهد کرد.
و اما چند استثنا : کلماتی که در زیر به آنها اشاره می شود همه دارای ریشه اصیل ترکی هستند اما قاعده ای که در بالا به آن اشاره کردیم ؛ در خصوص آنها صدق نمی کند
Hangi کدام
Anne مادر
inanmak باورکردن
Abi برادر
نکته : کلمه Abi در واقع بصورت Ağabey بوده است ؛ اما در کلام عامه تغییر یافته است و بشکل Abi بیان می گردد.
-
حروف بیصدا در زبان ترکی استانبولی
علاوه بر 8 حرف صدا دار که در بالا به آن اشاره شد ؛ 21 حرف بدون صدا وجود دارد که مجموعأ تشکیل 29 حرف را می دهد ؛ این حروف بیصدا عبارتند از :
B, C, Ç, D, F, G, Ğ, H, J, K, L, M, N, P, R, S, Ş, T, V, Y, Z
این 21 حرف نیز به دو دسته تقسیم بندی می شوند :
-
-
حروف خشن یا در اصطلاح ترکی Sert که شامل 8 حرف بصورت زیر است :
- Ç S P T H K F Ş
-
حروف نرم یا در اصطلاح ترکی Yumuşak که شامل 13 حرف بصورت زیر است :
- B C D G Ğ J K L M N R V Y Z
-
-
نکاتی پیرامون حروف الفبا ترکی استانبولی :
- کلیه حروف در زبان ترکی استانبولی تنها یک صدا دارند. تنها حرف E دو صدا دارد که یا بصورت اَ و یا بصورت اِ تلفظ میشود.
- شش حرف ç ş ğ ı ö ü در حروف لاتین نیستند و فقط در زبان ترکی استانبولی وجود دارند.
- سه حرف w x q در ترکی استانبولی وجود ندارد. در صورتیکه این حروف در کلمه ای مورد استفاده قرار گیرد؛ آن کلمه از زبان دیگری آمده است.
- حروف خ و ق در زبان ترکی استانبولی وجود ندارد و بجای آنها به ترتیب از حرف ح و ک استفاده می شود.
- حرف ğ یا همان یوموشاک گ هرگاه در کلمه ای مورد استفاده قرار گیرد باعث می شود که حرف ماقبل آن کشیده تر تلفظ گردد.
-
-
علامت بُرش (kesme işareti) :
-
از علامت برش برای جدا کردن پسوند های زیر استفاده می کنیم:
Saat 13’te Birlikte spor salonuna gidelim
ساعت 13 باهم به سالن ورزشی برویم
Ahmet 2000’de doğdu
احمد در سال 2000 متولد شد
-
-
- اختصارات (kısaltmalar)
-
TC’nin
مخفف Türkiye Cumhuriyeti
به معنی متعلق به جمهوری ترکیه
KDV’den
مخفف katma değer vergisi
از مالیات بر ارزش افزود
-
-
نکته شماره 1 :
-
اگر کلمه ای به هریک از 8 حرف بی صدای Ç S P T H K F Ş ختم شود ؛ در صورتیکه پسوندی به آن کلمه اضافه شود و آن پسوند با یکی از حروف D یا C شروع شود در آن صورت به ترتیب D به T و C به Ç تبدیل خواهد شد.
(در کتاب) Kitap+da → kitapta
(از جنگ) Savaş+dan → Savaştan
(ماهی گیر) Balık+cı → Balıkçı
(فارسی) Fars+ca → Farsça
-
-
نکته شماره 2 :
-
اگر کلمه ای به یکی از 4 حرف بدون صدا ç p k t ختم شود ؛ در صورتیکه چسوندی به آن اضافه شود و آن پسوند با حروف صدا دار شروع شود این چهار حرف بصورت زیر به یکدیگر تبدیل خواهند شد :
-
-
- t به d
- k به g یا ğ
- p به b
- ç به c
-
(جیب را) Cep+i → Ceb
(به هواپیما) Uçak+a → uçağa
(بال من) Kanat+ım → Kanadım
(جوان هستم) Genç+ım → Gencim
-
-
نکته شماره 3 :
-
در صورتی که قبل از K حرف N بیاید ؛ در این حالت K به G تبدیل خواهد شد
(رنگ را) Renk+i → rengi
در این بین استثناعاتی وجود دارند که از نکات 2 و 3 تبعیت نمی کنند:
پارک Park
دسته Sap
گوشت Et
توپ Top
طبقه Kat
کپسول Tüp
مو Saç
چهل Kırk
ساعت Saat
شلوار جین Kot
-
-
نکته شماره 4 :
-
در زبان ترکی هیچ کلمه با ریشه ترکی یا غیر ترکی وجود ندارد که به حروف b, c, d, g ختم شود ؛ در عوض کلماتی هستند که بجای حروف اشاره شده به p, ç, t, k ختم می شوند. به مثال های زیر توجه کنید :
احمد Ahmet
رنگ Renk
کتاب Kitap
برنج Pirinç
برخی استثناعات در خصوص بعضی از کلمات لاتین که وارد زبان ترکی استانبولی شده اند وجود دارد:
زمین شناس Geolog
جامعه شناس Sosyalog
باستان شناس Arkeolog
زیست شناس Biolog
زبان شناس Filolog
روان شناس Psikolog
گاهی اوقات در افزودن یک پسوند به اسم در صورتی که آن پسوند با حرف صدادار شروع بشود یک حرف صدادار از اسم برداشته خواهد شد ؛ به مثال های زیر توجه کنید :
دلم gönlüm → دل Gönül+üm
عکسم resmim → عکس resim+im
مشکلم sornum → مشکل sorun+um
پسرم oğlum → پسر oğul+um
متن را metni → متن metin+i
شهرم şehrim → شهر şehir+im
شکمم karnım → شکم karın+ım
دهانم ağzım → دهان ağız+ım
فکرم fikrim → فکر fikir+im
گردنم boynum → گردن boyun+um
ثبت نامم kaydım → ثبت نام kayıt+ım
بینی ام burnum → بینی burun+um
امرم emrim → امر emir+im
اسمم ismim → اسم isim+im