برنامه ریزی و کنترل پروژه

• برنامه ریزی و کنترل پروژه چیست؟

برنامه ریزی و کنترل پروژه همانگونه که از اسم آن پیداست شامل دو بخش می گردد ، بخش اول برنامه ریزی است که در طی آن مجموعه پیش بینی های لازم جهت تحقق هدف که همان ساخت ، تکمیل و به بهره برداری رساندن پروژه است انجام می‌گردد. این پیش بینی ها شامل زمان ، هزینه و محدوده است. بخش دوم کنترل پروژه است که در طول آن اقدامات لازم در جهت کنترل و مقایسه شرایط موجود با آنچه در برنامه پیش بینی شده است ، توصیه می شود برای مطالعه بیشتر به سایت PMI که مرجع دانش مدیریت پروژه است مراجعه کنید. در ادامه قصد داریم تا با برخی از مفاهیم در این حوزه آشنا شویم.

• چه تفاوتی بین مدیریت پروژه و کنترل پروژه وجود دارد؟

اگر بخواهیم به زبانی ساده این تفاوت را بیان کنیم بایستی چنین گفت که در طی فرآیند مدیریت پروژه که توسط مدیر پروژه صورت میپذیرد ؛ هدایت و رهبری تیم است که شامل بخش های مختلفی چون ؛ دفتر فنی ؛ سرپرستی کارگاه ؛ واحد پشتیبانی ؛ واحد مالی و … می گردد ؛ اما کنترل پروژه که خود زیر مجموعه مدیریت پروژه است ؛ وظیفه دارد تا وضعیت پروژه را از نظر مطابقت با برنامه ریزی از پیش صورت گرفته در زمان های تعیین شده و بموقع به مدیر پروژه اطلاع رسانی نماید تا وی بتواند تصمیمات لازم را متناسب با شرایط اخذ نماید. در واقع تمرکز اصلی کنترل پروژه بر برنامه و کنترل هزینه هاست ؛ پیشتر در خصوص اهمیت و کاربرد کنترل پروژه مطلبی را در سایت منتشر کردیم که در آن جزئیات مربوط به این واحد اشاره شده است.

• با بکارگیری برنامه ریزی و کنترل پروژه به چه سوالاتی میتوان پاسخ داد؟

مدیران پروژه ؛ دینفعان ؛ مشاوران ؛ پیمانکاران و کارشناسان و سایر افرادی که در تیم پروژه مشغول بکار هستند ؛ هریک متناسب با نقش خود با نگرانی ها و پرسشهای متعددی روبرو هستند که در ادامه قصد داریم تا با برخی از آنها آشنا شویم.

• بطور کلی یک پروژه چه مدت طول خواهد کشید؟
• آیا مدت زمان تعیین شده برای فازهای پروژه (مهندسی ؛ خرید ؛ اجرا) بصورت واقع بینانه است؟
• آیا دستیابی به اهداف و موعد های مقرر تعیین شده در قراردادها از نظر اجرایی شدنی و امکان پذیر است؟
• کدامیک از فعالیت های برنامه زمان بندی متأثر از اثرات و شرایط جوی قرار خواهند گرفت؟ آیا پیش بینی لازم برای این مسأله انجام شده است؟
• چه فعالیت هایی در اثر تأخیر ممکن است بر کل مدت زمان پروژه اثر گذار باشند؟
• با چه روش هایی از افزایش هزینه های مربوط به شرایط غیر عادی پروژه میتوان جلوگیری کرد؟
• اقتصادی ترین روش برای جبران تأخیر احتمالی پروژه چیست؟
• به چه میزان ماشین آلات ؛ تجهیرات عمده و اصلی پروژه در مقاطع زمانی مختلف در کارگاه نیاز داریم تا بتوانیم به پیشرفت برنامه ریزی شده دست پیدا کنیم؟
• به چه نوع مهارت های تخصصی در نیروی انسانی جهت پیشبرد برنامه نیاز است و آیا پیش بینی لازم برای تأمین آن انجام شده است؟
• در صورت تغییر اولویت های پروژه که ممکن است در اثر عوامل متعددی چون تغییر قیمت ارز یا تحولات اقتصادی انجام شود ؛ چه پیش بینی صورت گرفته است؟

مواردی که در بالا به آن ها اشاره گردید تنها بخشی از دغدغه های مدیران و ذینفعان پروژه است ؛ مسلمأ خیلی از موضوعات می بایست بصورت تخصصی بررسی شده و روشهای مدیریتی پیشنهادی بمنظور مواجه با اینگونه از اتفاقات مورد بحث قرار گیرد.

• جایگاه برنامه ریزی و کنترل پروژه در کشورمان 

در حال حاضر دانش مدیریت پروژه نقش بسزایی را در توسعه کشورها ایفا می کند. پروژه های عمرانی ماننده احداث ساختمان های مسکونی ، اداری ، تجاری ، سد سازی ، نفت ، گاز و پتروشیمی از جمله این موارد بشمار میروند. در همین راستا دانش برنامه ریزی و کنترل پروژه کاربرد وسیعی را در فضای کسب و کار در ایران به خود اختصاص داده است به شکلی که بسیاری از فارغ التحصیلان رشته های مهندسی عمران ، صنایع و مدیریت در این زمینه مشغول به کار شده اند.

• چه فاصله ای بین آموخته ها در دانشگاه و واقعیت در پروژه ها وجود دارد؟

اما از آنجایی که مبدأ این دانش از کشورهای پیشرفته و توسعه یافته است ، بزرگترین مشکل ، فاصله بین مفاهیم  و مباحث و مهارتهای مطرح شده در مراکز آموزش عالی با شرایط واقعی کاری در پروژه های کشور است. به طور مثال  نرم افزارهایی ماننده مایکروسافت پراجکت و پریماورا بر اساس شرایط و استاندارهای کاری حاکم در کشورهایی هماننده آمریکا یا اروپا طراحی و عرضه شده اند. لذا زمانی که یک فارغ التحصیل دانشگاهی وارد پروژه ای جهت انجام کار می گردد ، به اجبار میبایست از ترفندها و روشهای جانبی برای استفاده از امکانات و قابلیت های نرم افزارهای اشاره شده و تطبیق آن با شرایط واقعی حاکم بر پروژه استفاده نماید.

نمونه هایی از این موارد می تواند چک های مدت دار در پرداخت هزینه ها ، عدم سازگاری ساختار واحدهای هزینه کننده با اصول تعریف شده در واحد برنامه ریزی و کنترل پروژه ، قراردادهای بسته شده و … باشد که هیچکدام از نرم افزارها به شکل مستقیم این امکان را نداشته و کارشناسان این واحد مجبورند براساس تجربه از روشهای جانبی برای بکارگیری از قابلیت های نرم افزاری و ارائه گزارشات استفاده نمایند. از اینرو قصد داریم تا در این بخش به آموزش در این حوزه که تناسب لازم را با شرایط کاری در پروژه های کشور دارد ، پرداخته و تجربیات خود را که در بزرگترین پروژه بلندمرتبه سازی و صنعتی در ایران کسب کردیم در اختیار علاقمندان به مباحث فوق قرار دهیم .

رسم نمودار S-Curve در MSP

رسم نمودار موزی Banana Curve

بازسازی خودکار ارتباط FS در MSP

تقویم تعطیلات رسمی کشور در MSP

فعالیت های LOE در MSP

مسیرهای بحرانی چندگانه در MSP

فیلتر و هایلایت در MSP

نمایش فعالیتهای بحرانی در MSP

تنظیمات پرینت در MSP

فعالیتهای Open Ended در MSP

سفارشی کردن گانت چارت در MSP

تغییر نحوه نمایش روز در MSP

یافتن فعالیت های دارای Lag در MSP

WBS Code سفارشی در MSP

فعال و غیر فعال کردن فعالیت در MSP

تبدیل تاریخ میلادی به شمسی در MSP

تغییر دائمی Task Mode در MSP

انتقال WBS از اکسل به MSP

اصلاح نمایش فعالیتها در MSP

تسطیح منابع در MSP

تخصیص منابع در MSP

تعریف منابع در MSP

پیشرفت فیزیکی در MSP

ضریب وزنی (W.F) در MSP

پیشرفت زمانی (Complete%) در MSP

خط مبنا (BaseLine) در MSP

تقویم (Calendar) در MSP

مدت زمان (Duration) در MSP

تعریف ارتباطات در MSP

ایجاد یادداشت در MSP

ایجاد فعالیتهای دوره ای در MSP

وابستگی فعالیت در MSP

نحوه تهیه گزارش روزانه پروژه

راهنمای نصب پرنیان در MSP

گانت چارت چیست؟

روشهای تأمین مالی پروژه

محاسبه پیشرفت زمانی پروژه

دلایل عمده تأخیرات در پروژه

گزارش تأخیرات مجاز پروژه

نحوه تهیه گزارش هفتگی پروژه

مفهوم شناوری در برنامه زمان بندی

مفاهیم Lag و Lead در برنامه زمان بندی

مسیر بحرانی یا CPM چیست؟

نمودار S-Curve چیست؟

صورت وضعیت چیست؟

اهمیت و کاربرد کنترل پروژه

ساختار شکست کار WBS

فعالیت ها در برنامه زمان بندی

شرایط خصوصی پیمان

انواع قراردادهای پیمانکاری

نحوه تعیین برنده در مناقصه

مینوس و پلوس در پیمانکاری چیست؟

مدیریت پروژه چیست؟

نحوه شکل گیری یک پروژه

انواع نقشه ها در پروژه

شرایط عمومی پیمان

تفاوت پروژه و عملیات

تعریف علمی پروژه

ویژگی های پروژه

انواع پروژه ها

سوالات متداول کاربران